In voorbereiding op een nieuw boek las ik dit werk over de geschiedenis van Pruisen, de jongste grootmacht van de negentiende eeuw.
Wie denkt een saai werk te zullen lezen over adel, koningen en veldslagen, vergist zich. Haffner is een vlotte en grappige verteller, en de vertaler heeft zijn werk goed gedaan. Dit boek leest als een roman, met als hoofdpersoon een land: een land dat ontstaat, groeit, sterk wordt, en ten onder gaat aan zijn eigen succes. Pruisen wordt Duitsland en heft daarmee zichzelf op, en dat betekent heel wat: want hoewel ik Pruisen vooral kende vanwege zijn militarisme, ontdekte ik dat Pruisen het eerste land in Europa was met godsdienstvrijheid, met verbod op foltering, met verbod op heksenjacht, met een immigratiepolitiek die zelfs vandaag hoogst liberaal zou overkomen. Dat ging grotendeels verloren in 1870.
Haffners manier om de figuur van Frederik de Grote te schilderen, is briljant. Zonder voorbij te gaan aan de donkere kanten van de politiek in de achttiende eeuw in het algemeen en de misantropie van Frederik in het bijzonder, maakt hij duidelijk wat voor een bijzonder verlicht politicus, intellectueel en militair deze Frederik wel was.