Overtreding vermijden of naleving bevorderen?

Of mensen bereid zijn zich aan regels te houden is in belangrijke mate afhankelijk van het gedrag van anderen. Mensen willen zich over het algemeen niet negatie... » 

Of mensen bereid zijn zich aan regels te houden is in belangrijke mate afhankelijk van het gedrag van anderen. Mensen willen zich over het algemeen niet negatief onderscheiden van anderen en zijn daarom geneigd regels na te leven als deze ook door anderen worden nageleefd. Wanneer anderen zich niet aan de regels houden is men zelf ook minder bereid tot naleving. Het is daarom moeilijk om naleving te bevorderen wanneer het de norm lijkt dat mensen de regels aan hun laars lappen. In het huidige onderzoek is gekeken naar manieren waarop regelgevers en handhavers het beste kunnen inspelen op zo'n situatie.De resultaten van drie onderzoeken laten zien dat mensen, in situaties waarin veel anderen de regels overtreden, gemotiveerd kunnen worden tot naleving door in te spelen op hun verlangen zich positief van anderen te onderscheiden. Wanneer anderen de regels overtreden loopt het individu namelijk weliswaar weinig risico zich door overtreding negatief van anderen te onderscheiden, maar het heeft ook de mogelijkheid zich door naleving positief van anderen te onderscheiden. Door in te spelen op dit verlangen tot positief onderscheid is het dus mogelijk om naleving te bevorderen in situaties waarin overtreding de norm lijkt. De resultaten suggereren dat het voor regelgevers en handhavers belangrijk is om het prijzenswaardige van naleving te benadrukken, in plaats van het accent te leggen op het verwerpelijke van overtreding, wanneer ze proberen een sociale norm tot overtreding te doorbreken.Maarten Zaal is postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Exeter.Naomi Ellemers is hoogleraar Sociale Psychologie van de Organisatie aan de Universiteit Leiden. «