Het gebeurt zo nu en dan dat je een boek in handen hebt waarvan je het lezen van de laatste bladzijden tot het allerlaatste moment uitstelt. Want uitlezen betekent afscheid moeten nemen van het verhaal en de hoofdpersoon. En dat doet zeer. Je wilt hem of haar graag zo lang mogelijk bij je houden. Zo’n boek is “Naar huis zwemmen” van Rolf Lappert ook. Naast het prachtige verhaal is Uitgeverij Signatuur er tevens in geslaagd het boek in een prachtige gebonden vorm op de markt te brengen. Met zijn lichtroze stofomslag en de aparte donker turkoois papieren kaft is het een lust voor het oog. Voor de liefhebbers van Lars Saaybe Christensens “De halfbroer” en John Irvings “De regels van het ciderhuis” is dit boek een regelrechte aanrader.
In een vuistdikke roman zet de schrijver op uiterst knappe wijze in twee verhaallijnen het leven van Wilbur Sandberg neer. Via allerlei omzwervingen vertelt Lappert het verhaal van een jongen die bijna gedoemd is om te mislukken maar die dankzij de hulp van zijn aangeboren overlevingskracht en de hulp van bijna iedereen die hij op zijn levenspad tegenkomt er toch altijd weer in slaagt om iets van zijn leven te maken. En net waar je denkt dat het helemaal mis gaat krijgt het verhaal weer een verrassende, positieve wending. Om vervolgens te eindigen in een slot waarvan menig lezer niet had durven dromen.
Ik heb genoten van Wilbur en zijn vrienden en ik hoop dat wij van Rolf Lappert in de toekomst nog veel meer gaan zien.

Naar huis zwemmen is het verhaal van een jongen die lijkt geboren voor het ongeluk en die het zoeken naar het geluk lijkt te hebben opgegeven. Wilbur, een iel gebouwde jongen van 1 meter 50 die niets heeft wat hij zou willen hebben. Wilbur’s grote held is Bruce Willis. Deze acteur, van wie hij ook alle films gezien heeft, is zijn grote voorbeeld. Wilbur bezit vaardigheden waar menig ander jaloers op zou zijn. Voor Wilbur tonen deze vaardigheden echter slechts aan dat hij anders is dan anderen. Hij weet dan ook niet wat hij met deze intellectuele en muzikale vaardigheden aan moet. Voor zijn omgeving zijn deze vaardigheden een grote reden om de spot met hem te drijven. Vanaf het moment van zijn geboorte loopt Wilbur’s leven anders dan je zou willen. Steeds weer zijn er momenten waarop je op het verkeerde been gezet wordt. Je verwacht dat het leven dan eindelijk voor hem kan beginnen en maakt zijn kleine momentjes van geluk mee. Die worden hem echter al snel weer ontnomen. Wilbur’s angst voor water loopt als een rode draad door het verhaal. De reden daarachter is dat hij als kleine jongen bijna is verdronken in het zwembad. Deze angst beheerst hem in die mate dat hij zelfs zijn drankjes door een rietje drinkt. Naar huis zwemmen is een melancholisch verhaal waarin alle personages die Wilbur gedurende zijn leven tegenkomt, reizend door allerlei landen, uitgebreid worden beschreven. De personages in de roman zijn bijzonder en hebben vaak, net als Wilbur, veel meegemaakt. Ondanks alle narigheid die ze hebben meegemaakt weten ze toch het hoofd boven water te houden. Wilbur is een jongen die je al lezende in je hart sluit en die na al zijn omzwervingen uiteindelijk thuis weet te komen. Een thuis dat hij zich anders had voorgesteld maar waar hij desondanks toch gelukkig mee kan zijn. De personages in de roman zijn bijzonder en meestal sympathiek. Het boek heeft een geweldige titel die veel duidelijk maakt. Naar huis zwemmen, een zware opgave als je deze vaardigheid nooit hebt geleerd. Of om het in Wilbur’s eigen woorden te zeggen: “Ik zwem als een hond, nog beroerder, maar ik zwem.”

In dit boek volgen we Wilbur wiens moeder bij de geboorte sterft. Zijn vader slaat op de vlucht. Via een weeshuis (waar de directeur en zijn vrouw hem in huis opnemen en zien als hun nooit gekregen eigen kind) komt Wilbur bij zijn grootouders in Ierland waar hij een aantal jaren woont. Zijn grootvader is, getekend door een gebeurtenis in het verleden, een norse man, met zijn grootmoeder Orla krijgt Wilbur echter een diepe band. Op school wordt Wilbur gepest en buitengesloten maar toch ontstaat er uiteindelijk een vriendschap met Conor, zijn grootste pestkop.
Als Orla overlijdt gaat Wilbur zijn de buurman en vriend Colm Finnerty wonen, van daaruit komt Wilbur komt terecht in een pleeggezin. Een van de weinige goede dingen tijdens zijn verblijf bij de Conway's is de vriendschap die hij sluit met een oudere man: Matthew Fitsgerald. Wilbur ontpopt zich op school tot een bovenmatige leerling, en hij speelt ook virtuoos cello.
Bij een kwalificatieronde van cellisten besluit Wilbur ervandoor te gaan en zijn vader te gaan zoeken die in Zweden zou verblijven. Het spoor loopt echter naar Amerika.
Wilbur komt terug bij zijn pleegouders, maar beland in een opvoedingsgesticht, als hij een brandje heeft gesticht. Wilbur voelt zich veilig op deze plek en hij doet er alles aan om hier te kunnen blijven tot zijn achttiende tot hij zijn erfenis kan opeisen en zelfstandig een leven kan opbouwen. Hij wordt echter ontslaan en opgehaald door Alice, de vroegere directrice van het weeshuis. Zij neemt hem mee naar Amerika waar zij samen een bestaan opbouwen en Wilbur de zoektocht naar zijn vader weer oppakt. Alice helpt hem hierbij.
Wilbur komt terecht in een omstreden kliniek voor zelfmoordenaars. Hier ontmoet hij Aimee waar hij een ambivalente liefdesrelatie mee krijgt. Als hij vertrekt gaat hij wonen in een hotel voor oude mannen, waar hij de kost verdiend met klusjes doen.

Ondanks de toch trieste verhaallijn leest boek bijzonder prettig: elk personage wekt iets van sympathie op. Het zit Wilbur niet mee in het leven: hij moet vaak afscheid nemen van mensen waar hij van houdt, en Wilbur is bijna levensmoe als hij bij een waarzegster het inzicht krijgt dat hij kan kiezen uit twee wegen. In plaats van te verdrinken in zijn troosteloze leven, besluit Wilbur na veel omzwervingen (naar huis) te zwemmen.
Een geweldig boek, zowel avonturenroman als bildungsroman, dat zeer de moeite van het lezen waard is.

Het boek begint op het moment dat Wilbur zich, zo goed als dood en kletsnat, bevindt op een plek waarvan hij niet weet hoe hij daar terecht gekomen is.
Het boek gaat dan ook over de levensloop van Wilbur vanaf zijn jeugd tot zijn volwassenheid en het beschrijft ook de levens van een aantal mensen uit zijn naaste omgeving.
Wilbur is een jongen wiens moeder overleed bij zijn geboorte en wiens vader daardoor zozeer geschokt is dat hij direkt daarop de benen neemt. Wilbur is klein van gestalte, heeft onvermoede vermogens en talenten en is een denker en een dromer. De levensloop van zijn jeugd zou je enerzijds als turbulent kunnen benoemen, maar anderzijds voelt het als saai en triest aan. Zijn idool is de filmster Bruce Willis, van wie hij alle films gezien heeft en wiens biografie hij wil schrijven. En Wilbur is bang voor water vanwege vernederende ervaringen.

Wilburs leven wordt als het ware geschreven vanuit 2 perspectieven; het ene in de 1e persoon en de tegenwoordig geschreven tijd, het andere in de 3e persoon en de verleden tijd.
Het is een prachtig geschreven boek, onderkoeld en met humor en veel beeldspraak.
Wilburs ervaringen zijn regelmatig herkenbaar en invoelbaar , maar hier en daar lijken de bijzondere situaties of eigenschappen en gewoontes van personen zodanig uitvergroot dat het absurd aandoet. Hierdoor en ook vanwege het dromerige van Wilbur en zijn deviante gedrag en levenswijze vind ik het boek sterk surrealistische trekken hebben.
In het begin had ik moeite om er in te komen, het gedeelte waarin Wilbur nog een kleine jongen is. Ik vond het ondanks de licht humoristische schrijfstijl nogal triest en door de vele beschrijvingen en weinig dialogen niet heel levendig. Het leven van Wilbur ziet er vanaf zijn kindertijd dan ook nogal grijs uit. Dat verandert als Wilbur een jongen van een jaar of 18 is en uit de particuliere psychiatrische kliniek is gekomen. Vanaf zijn pubertijd heb ik Wilbur desondanks steeds voor me als een man op leeftijd, die goed past in het hotel “voor oude mannen” en moet ik me steeds herpakken vanuit het besef dat het om een jonge knul en iets later een jonge vent gaat.
Met goed passende, mooie woorden en in subtiele nuances worden situaties in het boek voor je uitgeschilderd.
Ook de vele verschillende personen om Wilbur heen met hun karakters en eigenschappen worden steeds beeldend weergegeven en ik had ze helemaal voor me.
Mooi geschreven, bijzonder boek. Helemaal de moeite van het lezen waard.

‘Naar Huis Zwemmen’, door Rolf lappert

Wilbur Sandberg is een jongen van 1,50 meter, mager, bleek en hoogbegaafd. Hij krijgt het leven niet op een presenteerblad aangeboden. Verlies na verlies moet hij incasseren en de warmte en geborgenheid waarmee hij tijdens de eerste twintig jaar van zijn leven wél in aanraking komt, ontglippen hem bedroevend vaak. Zijn gelaten houding heeft een vervreemdend effect op nagenoeg iedereen in zijn omgeving. Hoewel hij als kind al water haatte en hij ‘zwom als een hond, nee, nog beroerder’ blz.9, heeft hij zich in het water laten vallen en is tot op de bodem gezonken. Hij wil niet terug de wereld in. Als Wilbur na het incident wakker wordt in een ziekenhuis herinnert hij zich de voorafgaande gebeurtenis niet.

De geschiedenis van Wilbur wordt afwisselend verteld in de eerste en de derde persoon. De hoofdstukken in de derde persoon beginnen met de toepasselijke titel van steeds weer een andere film met Bruce Willis in de hoofdrol. Zo heldhaftig en onverschrokken als Bruce Willis overkomt, wil ook de onfortuinlijke Wilbur zijn. Het verhaal gaat echter niet over Bruce Willis maar over de ontwikkeling van Wilbur naar volwassenheid. Hij groeit op bij zijn grootouders die hem uit een weeshuis in Amerika naar Kindrum in Ierland hebben gehaald. Zijn moeder is overleden en zijn vader lijkt van de aardbodem verdwenen. Als jong volwassene gaat Wilbur vanuit Ierland via Zweden op zoek naar zijn vader in Amerika

In zijn jonge leven ontmoet Wilbur op zijn pad een bonte verzameling meer of minder beschadigde mensen. Zoals daar zijn Alice Krugshank van het weeshuis Chestnut Hill in Amerika; zijn Ierse vriendje Conor; zijn pleegouders Pauline en Henry Conway; Colm; Matthew, een voormalig celloleraar; de vrienden uit het hotel; Aimee die hem zegt dat hij het geluk moet oppakken en Fedora de waarzegster, die hem laat zien dat zijn levenslijn zich splitst in twee richtingen waardoor bij Wilbur het bewustzijn ontstaat dat hij kan kiezen uit twee wegen

Ik heb met ‘Naar Huis Zwemmen’ een intens trieste , maar ongewoon krachtige roman gelezen over opgroeien met bindingsangst tegen de stroom van geluk in. Het verhaal geschreven door Rolf Lappert en vertaald door Jan Bert Kanon, kent een bijzondere diepgang die mij heeft geëmotioneerd. Rolf Lappert heeft op meesterlijke wijze aan elk personage in het boek een kwetsbaarheid meegeven die in het dagelijks leven vaak pas achter de voordeur gekend wordt, aan de schijn voorbij.
‘Ik vind het vreselijk dat die klootzak in zijn rode trainingspak mijn leven heeft gered. Je kunt een leven niet redden dat de geredde niet meer leven wil. Het is alsof je de vuilniszak terugbrengt naar degene die hem aan de weg gezet heeft en vervolgens vindersloon eist’ blz.60

Aan Wilbur de keuze om te verdrinken of naar huis te zwemmen.
‘Ik zwem als een hond, nee, nog beroerder. Maar ik zwem’ blz.486
Een allesbepalende slotzin van een fantastisch boek.