Ik heb iets met katten. Al van jongs af aan had ik een kat om me heen. We waren er thuis trouwens allemaal gek mee. Gestoeid en geknuffeld, zelfs zo erg dat ik nu zwaar allergisch ben. Geloof me, erger kan bijna niet. Ik smelt als ik ze zie, maar ik moet me echt ontzien en me houden bij die ene bronzen kat van me die me, nu ik dit schrijf, met haar groene ogen uit haar meer dan honderd jaar oude trouwe koppie eigenwijs aanmonstert met glimmende puntjes van haar oortjes en neusje door het vele koesteren. Het zijn bijna dezelfde ogen als die me aankeken vanuit het schap bij de boekhandel: De Kat van Takashi Hiraide. Ik was gelijk verkocht.

Ik geloof sterk dat kattenliefhebbers en boekenlezers dit met elkaar gemeen hebben: je hebt ze beide het liefst op schoot, ze geven allebei afleiding van het roerige leven en zijn de perfecte manier om te onthaasten. Alleen moet je ze wel even leren kennen. In mijn ogen verdient een boek de kans om op de juiste (gevoels)waarde geschat te worden, als je het plaatst in de tijdsgeest of bijvoorbeeld cultuur waarin/voor het geschreven is. Wuthering Heights is en blijft een goed boek als je het huidige leven tijdens het lezen kunt loslaten. Of, wie ooit de kans heeft gehad of de moeite heeft genomen om zich een voorstelling te maken van de lotgevallen van Pyramus en Thisbe kan hun wanhoop beter begrijpen als je niet ondertussen zit te appen met je jongste dochter hoe laat ze komt eten. Loslaten dus, en toelaten. Zo begon ik met De Kat.

Hiraide nam me mee naar een voorstad van Tokyo aan het begin van de jaren negentig (begin van de recessie) waar een jong en zeer saai, kinderloos echtpaar zijn komen te wonen. Ondanks dat ze niet rijk zijn, wonen ze daar op een heel mooi poëtisch plekje. De man van het stel schrijft (misschien wel een autobiografische Hiraide?) over hun leven daar en over een kat die weinig herkenbaar echte kattentrekjes heeft. Het broodschrijvende paar heeft elkaar door de jaren heen nog maar heel weinig te vertellen. Het is de kat van de buurjongen die bijna dagelijks bij hen op bezoek komt en iets in hen wakker schudt. De komst van Pukkie verandert geleidelijk hun leven, en op heel subtiele wijze ontpoppen zich aarzelend gesprekken, eerst alleen over de kat en haar grappige gewoontes, maar dan vult hun leven zich opnieuw met vlinders van kleur en vreugde, schoonheid, genieten van en verbazing over hetzelfde leven. Het is onduidelijk hoe de kat precies aan haar einde komt, maar dat geeft dit boekje gelijk een magisch tintje. Eigenlijk is het geen echt verhaal over een kat, maar eerder een mooi boekje over ons bestaan en de gevolgen van een onverwachte verandering. Vergankelijkheid, heel subtiel in Japanse sfeer met mooie beschrijvende beelden, waarbij de bijna dromerige veranderingen heel schoorvoetend aan het licht komen.

Is het slordigheid van de vormgever of is het een bewuste keuze? De kat op de verleidelijke omslag heeft namelijk geen kattenogen, maar die van een mens. En als je het boek uit hebt, besef je dat het eerder een subtiel boek is over menselijke relaties waarin de kat als medium is gebruikt dan een boek over katten: het menselijke van de kat…