Bisjpalen, een woud aan magische beelden

Van 3 november 2007 tot en met 13 april 2008 toont het Tropenmuseum 58 bisjpalen uit Nieuw-Guinea. Deze metershoge houten sculpturen worden gebruikt tijdens eeu... » 

Van 3 november 2007 tot en met 13 april 2008 toont het Tropenmuseum 58 bisjpalen uit Nieuw-Guinea. Deze metershoge houten sculpturen worden gebruikt tijdens eeuwenoude rituelen rondom voorouderverering. In de tentoonstelling Bisjpalen, een woud van magische beelden komen rituelen tot leven in een spannend samenspel van licht, geluid en film. Het is voor het eerst ¿en waarschijnlijk voor het laatst- dat zoveel bisjpalen bij elkaar te zien zijn.

De Lichthal van het Tropenmuseum wordt een woud van monumentale palen. De bisjpalen, sommige wel 7 meter hoog, worden gemaakt door het Asmat-volk uit de Indonesische provincie Papoea (het voormalige Nederlands Nieuw-Guinea). De Asmat geloven dat een natuurlijke dood nauwelijks voorkomt; in de meeste gevallen zijn kwade krachten de werkelijke doodsoorzaak. Totdat hun dood vergolden is, blijven de geesten van recent gestorvenen aanwezig onder de levenden. Door een voorouder af te beelden in metershoge bisjpalen wordt de voorouder geëerd, wordt zijn dood gewroken en is de geest van de overledene vrij om de levenden te verlaten.

Palen met verhalen
Nooit eerder zijn zoveel bisjpalen tegelijk te zien geweest. Van de tentoongestelde palen zijn er 14 afkomstig uit de Tropenmuseumcollectie, 37 van het Wereldmuseum Rotterdam, 6 van Museum Volkenkunde te Leiden en 1 van een particuliere verzamelaar. Enkele zijn circa 75 jaar oud, en daarmee de oudste bekende bisjpalen ter wereld.
Elke paal heeft zijn eigen zeggingskracht en symboliek en in elke sculptuur wordt het wereldbeeld van de Asmat weerspiegeld. De tentoonstelling biedt plaats aan verhalen vanuit verschillende invalshoeken: vanuit het perspectief van de Asmat, vanuit antropologisch perspectief, en vanuit een verzamelhistorische invalshoek. Het tentoonstellingsontwerp van Bureau Kossmann & de Jong brengt de verhalen en beelden tot leven in een spannend samenspel van film, geluid en licht.

Koppensnellen
Oorspronkelijk hielden de bisj-ceremonies verband met het rituele koppensnellen. Door een vijand te onthoofden kon de koppensneller levenskracht voor zichzelf en voor zijn gemeenschap vergaren. Bisjpalen speelden een centrale rol op de feesten voorafgaand aan de rituele sneltochten. Inmiddels behoort het koppensnellen tot het verleden, maar de voorouderverering van de Asmat gaat tot op de dag van vandaag met bisjpalen gepaard.

«